Torf – co to jest i do czego służy? Przydaje się w ogrodzie, ale nie wszystko można w nim sadzić. Sprawdź, do czego go wykorzystać

Większość podłoży ogrodniczych produkowanych jest na bazie torfu. Torf jest także podstawowym podłożem wykorzystywanym przy produkcji sadzonek (m.in. roślin doniczkowych, ozdobnych i użytkowych). Pomaga też stworzyć idealne warunki do uprawy roślin wrzosowatych, gdyż dobrze zakwasza glebę.

Torfu w ogrodnictwie używamy więc niemal na co dzień, ale czy zastanawiamy się, czym właściwie jest, skąd się bierze i jakie ma właściwości? Otóż torf to nic innego jak skała osadowa, powstała z obumarłych szczątków roślinnych, rozkładających się przez stulecia w bardzo szczególnych, zwykle bagiennych warunkach (przy małym dostępie tlenu i dużej wilgotności).

Świeży, surowy torf ma unikalne właściwości. Zawiera sporo węgla, nieco minerałów (m.in. żelazo, fosfor) i całe mnóstwo materii organicznej, będącej w różnym stadium rozkładu (humifikacji). Nie jest szczególnie żyzny, za to zawarta w nim materia organiczna sprzyja tworzeniu się próchnicy i rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów. Może też skutecznie poprawić strukturę podłoża i doskonale je rozluźnić.
Ze względu na swoją specyficzną, włóknistą budowę, w wilgotnych okresach torf potrafi chłonąć ogromne ilości wody, którą następnie uwalnia do otoczenia w czasie suszy.

Świeży torf ma na ogół kwaśny odczyn (ok. 4-5,5 pH), dlatego jest niezwykle przydatny w uprawie roślin wrzosowatych i kwasolubnych, które dobrze rosną jedynie w podłożu o niskim odczynie pH. Takim torfem poleca się zaprawić dołki przy sadzeniu:

• różaneczników,
• azalii,
• wrzosów.

Można w nim także uprawiać borówki i żurawinę.
Torf może być też przydatny do uprawy wielu innych gatunków roślin, pod warunkiem jednak, że wcześniej zostanie odkwaszony (np. za pomocą kredy lub wapna) i zyska odczyn pH między 5,5 a 7,5.

Polecamy: Zapomnij o zwykłych wrzosach. Teraz na topie są wrzosy pączkowe! Sprawdź, jak je kupować i co robić, żeby były trwałe

Ponieważ jednak torf wysycha równie szybko, co się nawadnia, lepiej nie stosować go w czystej postaci, tylko wykorzystywać jako dodatek do podłoży dla roślin. Trzeba też pamiętać, że torf nie zastąpi też kompostu, biohumusu i innych naturalnych nawozów, gdyż jego skład mineralny jest dość ubogi i nie zapewni roślinom wszystkich substancji odżywczych, których potrzebują (np. azot, potas). Będzie natomiast sprzyjał tworzeniu się w glebie próchnicy.

Choć torf zwykle jest włóknisty i kwaśny, w zależności od środowiska, w którym powstaje, może mieć też inne właściwości, dlatego wyróżnia się dwa główne rodzaje torfu:

• torf wysoki,
• torf niski.

Torf wysoki tworzy się na płytkich, torfowiskach, zasilanych ubogą w składniki pokarmowe wodą opadową. Ma ciemnobrązowy kolor i luźną, włóknistą strukturę. Zawiera niewiele składników odżywczych i posiada bardzo kwaśny odczyn pH (ok. 3-4 pH). Jest także niezwykle chłonny i może magazynować duże ilości wody oraz składników pokarmowych, pochodzących z nawozów.
Torf niski powstaje na terenach z ciągle płynącą, dobrze napowietrzoną wodą np. w dolinach rzecznych. Ma ciemniejszy, prawie czarny kolor i bardziej jednolitą strukturę. Zawiera nieco więcej składników odżywczych niż torf wysoki, ale gorzej chłonie wodę. Może mieć też różny odczyn pH (od kwaśnego po zasadowy). Ze względu na warunki powstawania, nie jest też tak sterylny jak torf wysoki.

Z wykorzystaniem torfu w ogrodnictwie wiąże się jednak pewien problem. Ponieważ jest tak popularny, stosuje się go w dużych ilościach, a jego zasoby nie są nieskończone. Aby mógł powstać, konieczne jest wystąpienie bardzo szczególnych warunków środowiskowych, dlatego jego warstwy tworzą się bardzo powoli (1 mm rocznie). Ponieważ trwa to tak długo, uznano, że choć torf jest produktem naturalnym i póki co jeszcze dość powszechnym, nie można uznać go za surowiec odnawialny i dlatego rozważa się wprowadzenie ograniczeń w jego stosowaniu (m.in. zastępowanie podłoży z dodatkiem torfu podłożami beztorfowymi).
Ochrona torfu ma też spore znaczenie dla środowiska i klimatu. Poza tym, że torfowiska są idealnym domem dla wielu rzadkich zwierząt, pochłaniają też spore ilości dwutlenku węgla i stanowią naturalny magazyn węgla organicznego. Ze względu na swoje właściwości chłonne, mogą też pomagać ograniczyć ryzyko wystąpienia powodzi.